Elżbietanki

Historia Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety III Zakonu św. Franciszka swymi korzeniami sięga XIII wieku. Wiek ten wydał dwóch wielkich świętych, którzy związani są z zaistnieniem Zgromadzenia. Pierwszy to św. Franciszek (1181-1226) zakonodawca, na Jego III regule oparte jest życie Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety. Druga to św. Elżbieta, patronka Zgromadzenia. Św. Elżbieta (1207-1231) była trzecim dzieckiem Andrzeja II króla Węgier i Gertrudy, córki księcia Moraw, siostrą św. Jadwigi Śląskiej.

Marianne Stokes – Św. Elżbieta Węgierska przędąca dla ubogich.

Już jako małe dziecko została wybrana na przyszłą żonę dla Ludwika, syna Hermana, landgrafa Turyngii. W wieku 4 lat, wyposażona po królewsku przez ojca, przybyła w 1211 r. na dwór książęcy w Wartburgu. Tam otrzymała staranne wychowanie, które wpoiło w nią umiłowanie Boga i uwrażliwiało jej serce na potrzeby bliźnich. Pobożne życie jakie wiodła było powodem licznych krytyk i ironii. W 1221r książę Ludwik wbrew woli swej matki i całego dworu poślubił Elżbietę. Z tego szczęśliwego małżeństwa przyszło na świat troje dzieci. Ludwik wobec swej żony był bardzo tolerancyjny, pozwalał Jej praktykowanie pobożnych ćwiczeń i dzieł miłosierdzia. Elżbieta z dużą swobodą mogła budować szpital w Marburgu i osobiście starać się o zaspokojenie wszystkich potrzeb fizycznych i duchowych chorych. Mogła również udzielać wsparcia wszystkim biednym i chorym w okolicy. Po śmierci męża w 1227 r. została wygnana wraz z dziećmi z zamku. Rycerze landgrafa po powrocie z wyprawy krzyżowej upomnieli się o prawa należne Elżbiecie i jej dzieciom. Wówczas Elżbieta dobrowolnie wyrzekła się należnych jej praw, żądając tylko tego, co należało się jej dzieciom. Sama udała się do OO. Franciszkanów w Eisenach, gdzie wyrzekła się dóbr światowych i jako tercjarka postanowiła żyć według rad ewangelicznych. Umarła z wycieńczenia w nocy z 16 na 17 XI 1231 r. Postać tej świętej jest zawsze żywa. Budziła u ludzi nieustanne zaciekawienie. Wśród młodych dziewcząt rodzi się chęć naśladowania jej w dziełach miłosierdzia, głównie w usługiwaniu ubogim i chorym. Zastępy tych naśladowczyń wywodzą się z grup tercjarskich, które w XIII w. prowadziły życie wspólne, a z czasem zaczęły składać śluby ubóstwa, czystości i posłuszeństwa. W XIV w. Anielica Colbara z Foligno we Włoszech, wprowadziła w tych wspólnotach klauzurę. W XVI w. pojawiła się nowa postać, którą można poznać i nazwać jako pełnowartościową uczennicę wielkiej świętej Księżnej z Turyngii. Jest nią Apolonia Radermecher (1571-1626).

Apolonia Radermecher urodziła się 9 września 1571 r. w Akwizgranie (Aachen). W 1622 r. została wezwana, aby zaopiekować się wraz ze swymi towarzyszkami (tercjarkami) przytułkiem dla biednych, i na nowo urządziła szpital p.w. Św. Elżbiety w swym rodzinnym Akwizgranie. 13 sierpnia tegoż roku świątobliwa Apolonia została ustanowiona „Mistrzynią Przytułku” w szpitalu św. Elżbiety. Dzień ten stał się dniem założenia Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety, które przyjęło II Regułę św. Franciszka, a przełożoną została Apolonia Radermecher.

Dom macierzysty w Aachen utworzył w niedługim czasie dwa nowe domy w celu prowadzenia regularnej opieki nad chorymi. Te nowe domy utworzyły sieć domów zakonnych Sióstr św. Elżbiety. Obecnie istnieją liczne domy zgromadzenia zlokalizowane głównie w Niemczech, Austrii, Czechach, Słowacji oraz w Polsce. Siostry Elżbietanki wszędzie, gdzie się znalazły, niosły pomoc chorym i ubogim, opierając życie we wspólnocie na III Regule św. Franciszka przeznaczonej  dla osób świeckich. Stąd istniała potrzeba modyfikacji tej reguły, tak by miała ona zastosowanie w klasztorach. Modyfikacji tej dokonał w XV wieku papież Leon X. Reguła ta została uzupełniona nowymi postanowieniami, które kładły nacisk na życie w ubóstwie, czystości i posłuszeństwie. Przyjęcie klauzury przez zakony żeńskie zostawiła im własnemu uznaniu. Do Polski siostry przybyły w 1736 r. najpierw do Wrocławia, a następnie w 1753 r. do Cieszyna, celem założenia klasztoru i szpitala w Cieszynie. Z klasztoru wrocławskiego zostały wysłane dwie siostry – s. Magdalena Glenk i s. Ksaweria Frank. Początkowo nie miały dla siebie dachu nad głową; przygarnęła je matka s. Ksawerii – Maria Frank, która w dużej mierze przyczyniła się do przybycia Sióstr na ziemię cieszyńską. Pierwsze kroki siostry skierowały do chorych (zgodnie z charyzmatem), których pielęgnowały w ich własnych domach. Pierwsi pacjenci sióstr stali się w późniejszych czasach dobroczyńcami szpitala i klasztoru. Najważniejszą troską po zakupieniu domu było urządzenie kaplicy i sali dla chorych, która mieściła tylko cztery łóżka. Jednak potrzeby rosły z dnia na dzień Siostry zmuszone były nieustannie dokonywać rozbudowy, co po koniec XIX w. okazało się mało skuteczne, ponieważ urządzenie i położenie szpitala nie odpowiadało w pełni wymogom sanitarnym. Stąd powstała myśl o budowie nowego klasztoru i szpitala na przedmieściu Fransztyckim. Budowa trwałą 3 lata, od 1900 do 1903 r. Nowy szpital był przystosowany dla 100 chorych; posiadał nowoczesne urządzenia, np. aparat rtg i blok operacyjny.

W czasie I wojny światowej szpital, który był dotychczas przeznaczony dla chorych kobiet i dzieci, został oddany na usługi dla chorych i rannych żołnierzy, ale przeciągające się działanie wojenne doprowadziły do tego, że liczba rannych dochodziła nawet do 200 osób. Podobna sytuacja była w czasie II wojny światowej. W pierwszych tygodniach szpital przeznaczono dla polskich jeńców wojennych, a w roku 1941 dla rannych żołnierzy niemieckich. W 1944 r. szpital został skonfiskowany na rzecz państwa niemieckiego. Chciano usunąć siostry ze szpitala, ale nie zgodzili się na to lekarze Cieszyna. W 1949 r. szpital sióstr Elżbietanek został przejęty na własność państwa. Kierownictwo szpitala zaczęło wypowiadać siostrom zakonnym pracę, a na ich miejsce przyjmować pielęgniarki świeckie, często nie kwalifikujące się na to stanowisko. Wobec powyższego siostry zmuszone zostały do poszerzenia swojej działalności o katechezę i pracę przy parafii. Zaczęły powstawać małe domy zakonne, tzw. placówki, gdzie siostry podejmowały nowe zadania. Obecnie w Polsce istnieją 4 takie placówki: Zabrzeg, Tarnawa, Miotek oraz Bytom-Łagiewniki. W Cieszynie i na placówkach siostry starają się łączyć pracę wśród chorych z posługą apostolską wśród dzieci i młodzieży. W 1991 r., wychodząc naprzeciw współczesnego człowieka, otrzymałyśmy Dom Pomocy dla ludzi starszych i przewlekle chorych „Betania” w Cieszynie. Pragniemy w tym domu w duchu św. Elżbiety nieść pomoc ludziom utrudzonym życiem. Uwarunkowania historyczne sprawiły, że siostra Elżbietanka w Polsce obejmuje troską wszystkie etapy życia człowieka, począwszy od wchodzenia w życie, poprzez realizację zadań życiowych, do oczekiwania – jak ziarno pszeniczne – na żniwo swego życia. Podejmując te zadania wołamy wraz z Chrystusem „Żniwo wielkie, dla robotników mało” i wypraszamy u Pana żniwa gorące i ofiarne serca, które chciałyby służyć Bogu poprzez służbę człowiekowi w zgromadzeniu Sióstr Św. Elżbiety III Zakonu Regularnego Św. Franciszka w Cieszynie.